06 Oca '12

MESAFELİ SÖZLEŞMELERDE TARAFLARIN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ

Posted in 
Posted by mozcan
0 comments


Mesafeli sözleşmeler; yazılı, görsel, telefon ve elektronik ortamda veya diğer iletişim araçları kullanılarak ve tüketicilerle karşı karşıya gelinmeksizin yapılan ve malın veya hizmetin tüketiciye anında veya sonradan teslimi veya ifası kararlaştırılan sözleşmelerdir.

4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun (4077 s.TKHK)?da tüketici; ?bir mal veya hizmeti ticari veya mesleki olmayan amaçlarla edinen, kullanan veya yararlanan gerçek  ya da tüzel kişi? olarak tarif edilmiştir. Yine aynı kanunda ?mal, hizmet, satıcı, sağlayıcı, tüketici işlemi, imalatçı-üretici ve ithalatçı? kavramları için aşağıdaki tanımlar yapılmıştır:

Mal: Alış-verişe konu olan taşınır eşyayı, konut ve tatil amaçlı taşınmaz malları ve elektronik ortamda kullanılmak üzere hazırlanan yazılım, ses, görüntü ve benzeri gayri maddi mallar.

Hizmet: Bir ücret veya menfaat karşılığında yapılan  mal sağlama dışındaki her türlü faaliyet.

Satıcı: Kamu tüzel kişileri de dâhil olmak üzere ticari veya mesleki faaliyetleri kapsamında tüketiciye mal sunan gerçek veya tüzel kişiler.

Sağlayıcı: Kamu tüzel kişileri de dâhil olmak üzere ticari veya mesleki faaliyetleri kapsamında tüketiciye hizmet sunan gerçek veya tüzel kişiler.

Tüketici işlemi: Mal veya hizmet piyasalarında tüketici ile satıcı-sağlayıcı arasında yapılan her türlü hukuki işlem.

İmalatçı-Üretici: Kamu tüzel kişileri de dâhil olmak üzere tüketiciye sunulmuş olan mal veya hizmetleri ya da bu mal veya hizmetlerin hammaddelerini yahut ara mallarını üretenler ile mal üzerine kendi ayırt edici işaretini, ticari markasını veya unvanını koyarak satışa sunanlar.

İthalatçı: Kamu tüzel kişileri de dâhil olmak üzere tüketiciye sunulmuş olan mal veya hizmetleri ya da bu mal veya hizmetlerin hammaddelerini yahut ara mallarını yurt dışından getirerek satışa sunan gerçek veya tüzel kişi.

Mesafeli satışları; sözleşme öncesine ilişkin hususlar, sözleşmeye ilişkin hususlar ve sözleşme sonrasına ilişkin hususlar olmak üzere, üç temel bölüme ayırmak mümkündür.

1. Sözleşme Öncesine İlişkin Hususlar

4077 s.TKHK?nın 9/A maddesinin hükmü gereği, mesafeli satış sözleşmesinin imzalanmasından önce, Mesafeli Sözleşmelere Dair Yönetmeliğin (R.G Tarih: 06.03.2011, Sayı: 27866) ?Ön bilgiler ve bilgilendirme formu? başlıklı 5?inci maddesinde sayılan bilgilerin tüketiciye verilmesi zorunludur. Tüketici, bu bilgileri edindiğini elektronik ortamda teyit etmedikçe sözleşme akdedilemez. Bu bilgiler şunlardır:

  1. Satıcı veya sağlayıcının isim, unvan, açık adres, telefon ve varsa diğer erişim bilgileri.
  2. Sözleşme konusu mal veya hizmetin temel nitelikleri.
  3. Tüm vergiler dâhil olmak üzere mal veya hizmetin Türk Lirası olarak satış fiyatı.
  4. Varsa teslim masrafları.
  5. Ödeme ve teslim veya ifa ile ilgili bilgiler.
  6. Cayma hakkının kullanılmasının şartları ve bu hakkın nasıl kullanılacağı.
  7. Uzaktan iletişim aracının kullanım bedelinin olağan ücret tarifesi üzerinden hesaplanmadığı durumlarda, bu iletişim aracının kullanılması nedeniyle tüketicilere yüklenen ilave maliyeti.
  8. Mal veya hizmete ilişkin fiyat dâhil taahhütlerin geçerlik süresi.
  9. Sözleşme konusunu, sürekli veya dönemsel olarak ifa edilen bir mal veya hizmet ediminin oluşturduğu hâllerde söz konusu sözleşmenin asgari süresi.
  10. Belirsiz süreli veya süresi bir yıldan fazla olan borç ilişkilerinin feshedilme şartları.
  11. Tüketicilerin şikâyet ve itirazları konusunda başvuruların, Bakanlıkça her yıl Aralık ayında belirlenen parasal sınırlar dâhilinde tüketicinin mal veya hizmeti satın aldığı veya ikametgâhının bulunduğu yerdeki tüketici sorunları hakem heyetine veya tüketici mahkemesine yapılabileceğine ilişkin bilgi.

Yukarıda sayılan bilgilerin, sözleşmenin imzalanmasından önce tüketiciye bildirilmemesinin, idari para cezası, yedi günlük ?cayma? süresinin üç aya çıkması gibi çeşitli yaptırımları bulunmaktadır.

2. Sözleşmeye İlişkin Hususlar

4077 s.TKHK?nın 9/A maddesinin atıfta bulunduğu, kapıdan satış sözleşmelerine dair 9?uncu maddesinin hükmü gereği, mesafeli satış sözleşmelerinde, bir satış sözleşmesinde bulunması gereken genel unsurlara ilave olarak; mal veya hizmetin nitelik ve niceliğine ilişkin açıklayıcı bilgiler, cayma  bildiriminin yapılacağı açık adres ve en az on altı punto ve koyu siyah  harflerle yazılmış aşağıdaki ibare yer almak zorundadır:

?Tüketicinin hiçbir hukuki ve cezai sorumluluk üstlenmeksizin ve hiçbir gerekçe göstermeksizin teslim aldığı veya sözleşmenin imzalandığı tarihten itibaren yedi gün içerisinde malı veya hizmeti reddederek  sözleşmeden cayma hakkının var olduğunu ve cayma bildiriminin satıcı/sağlayıcıya ulaşması tarihinden itibaren malı geri almayı taahhüt ederiz.?

Bu madde hükümlerine göre düzenlenmiş bir sözleşmenin tüketici tarafından onaylanıp, teyid edildiğinin ispatı satıcıya veya sağlayıcıya aittir. Aksi takdirde, tüketici cayma hakkını kullanmak için yedi günlük süre ile bağlı değildir.

Sözleşmede yer alan ?haksız şart?lar, tüketici tarafından imzalansa dahi, tüketici için bağlayıcılığı yoktur. Haksız şart; ?tüketiciyle müzakere edilmeden, tek taraflı olarak sözleşmeye konulan, tarafların sözleşmeden doğan hak ve yükümlülüklerinde iyi niyet kuralına aykırı düşecek biçimde tüketici aleyhine  dengesizliğe neden olan sözleşme koşulları?dır.

Eğer bir sözleşme önceden hazırlanmış, standart sözleşme olması nedeniyle tüketici içeriğine etki edememişse, o sözleşme şartının tüketiciyle müzakere edilmediği kabul edilir.

Sözleşmenin bütün olarak değerlendirilmesinden,  standart sözleşme olduğu sonucuna varılırsa, bu sözleşmedeki bir şartın belirli unsurlarının veya herhangi bir hükmünün müzakere edilmiş olması, sözleşmenin kalan kısmının müzakere edilmemiş olmasını etkilemez. Bir satıcı veya sağlayıcı, bir standart şartın münferiden tartışıldığını ileri sürüyorsa, bunu ispat yükü ona aittir.

Yazılı olarak düzenlenmesi öngörülen tüketici sözleşmeleri, en az on iki punto ve koyu siyah harflerle düzenlenir ve  sözleşmede bulunması gereken şartlardan bir veya birkaçının bulunmaması durumunda eksiklik sözleşmenin geçerliliğini etkilemez. Bu eksiklik satıcı veya sağlayıcı tarafından derhal giderilir.

3. Sözleşme Sonrasına İlişkin Hususlar

3.1. Satıcının Edimini İfa Etmesi: Gerek cayma gerekse ayıba karşı tüketicinin, satıcı veya sağlayıcıya bildirim süreleri, tüketicinin malı teslim aldığı tarihten itibaren başlar. Sözleşme şartlarına uygun ve ayıpsız olarak malın tüketiciye teslim edildiğinin ispatı satıcıya veya sağlayıcıya aittir. Aksi takdirde, tüketici yukarıdaki sürelerle bağlı değildir.

Satıcı veya sağlayıcı, tüketicinin siparişi kendisine ulaştığı (tüketicinin sözleşmeyi onayladığı) andan itibaren otuz gün içerisinde edimini yerine getirmek (sözleşme konusu ürünü, kargoya vermek değil, tüketiciye teslim etmek) zorundadır. Bu süre, taraflarca aksi kararlaştırılmamışsa, tüketiciye daha önceden (30 günlük süre bitmeden) yazılı olarak bildirilmek (örneğin maille) koşuluyla (tüketicinin onay vermesi şart değil) en fazla on gün daha uzatılabilir. Fakat taraflar önceden anlaşarak tüketicinin lehine olarak bu süreyi kısaltabilir. Burada önemli bir ayrıntı bulunmaktadır. Uygulama, kredi kartıyla yapılan alışverişlerde, tüketicinin siparişi tamamlayıp sözleşmeyi onaylamasıyla birlikte eş zamanlı olarak ödeme gerçekleşmektedir. Fakat banka havalesi/EFT veya kapıda ödeme yapma seçeneklerinde, ödeme sözleşmenin imzalanmasından sonra yapılmaktadır. Satıcının malı teslim süresi, yukarıda açıkladığımız mevzuat gereği, ödemenin yapıldığı tarihte değil, sözleşmenin imzalandığı tarihte başlamaktadır. Dolayısıyla sözleşmelere, ?sözleşmenin başlangıç tarihinin ödemenin yapıldığı tarih olduğuna dair? madde eklenmesi faydalı olacaktır.

Satıcı veya sağlayıcının, sözleşme konusu mal veya hizmeti tüketiciye teslim edememesi yani yükümlülüğünü yerine getirememesiyle ilgili Kanun?da açık bir hüküm bulunmamaktadır. Yönetmelik?te ise bu husus 9/2,3?üncü maddesinde açıklanmıştır. Buna göre;

MADDE 9 ? (2) Sipariş konusu mal ya da hizmet ediminin yerine getirilmesinin imkânsızlaştığı hâllerde tüketicinin bu durumdan haberdar edilmesi ve ödemiş olduğu toplam bedelin ve onu borç altına sokan her türlü belgenin en geç on gün içinde kendisine iade edilmesi gerekir. Malın stokta bulunmaması durumu, mal ediminin yerine getirilmesinin imkânsızlaşması olarak kabul edilmez.

(3) Satıcı veya sağlayıcı, aşağıdaki şartları sağlaması hâlinde tüketiciye eşit kalite ve fiyatta başka bir mal veya hizmet tedarik edebilir.

a) Sözleşmede kararlaştırılmış olması.

b) Haklı bir nedenle sözleşme konusu mal veya hizmetin tedarik edilemeyeceğinin anlaşılması.

c) Tüketicileri açık ve anlaşılabilir bir şekilde bilgilendirerek onaylarını alması.

Yürürlükten kaldırılan Mesafeli Sözleşmeler Uygulama Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin 9/4,5?inci maddelerinde farklı bir düzenleme yer alıyordu.

MADDE 9- (4)- Haklı bir sebebe dayanmak şartıyla satıcı veya sağlayıcı, sözleşmeden doğan ifa yükümlülüğünün süresi dolmadan ve sözleşmede belirtmesi şartıyla, tüketiciye eşit kalite ve fiyatta mal veya hizmet tedarik edebilir.

(5)- Satıcı veya sağlayıcı, sipariş konusu mal veya hizmetin yerine getirilmesinin imkânsızlaştığını ileri sürerek, sözleşme konusu yükümlülüklerini yerine getiremiyorsa, bu durumu, sözleşmeden doğan ifa yükümlülüğünün süresi dolmadan tüketiciye bildirir. Ödemiş olduğu bedel ve borç altına sokan tüm belgeleri 10 gün içinde tüketiciye iade eder.

Görüldüğü gibi daha önceki yönetmelikte, uygulamada tüketicinin aleyhine sonuçlar doğurabilecek yorumlara açık olan ifadeler bulunması sebebiyle değiştirilerek mevcut düzenleme ile bunun önüne geçilmek istenmiştir.

Mesafeli Sözleşmelere Dair Yönetmeliğin, 9/2, 3 maddesi hükümlerine göre, edimini yerine getirmesi imkânsız hale gelen satıcının, tüketiciye haber vererek, toplam bedeli ve tüketiciyi borç altına sokan her türlü belgeyi en geç on gün içinde iade etmesi gerekir. Tüketiciye haber verme ve iadeye ilişkin sürenin ne zaman başlayacağına dair bir açıklık bulunmamaktadır. Daha önceki mülga Yönetmelik?te yer alan ?sözleşmeden doğan ifa yükümlülüğünün süresi dolmadan? ifadesinden yola çıkarak, tüketiciye yapılacak bildirimin 30 günlük (edimin ifası için verilen) süre içinde yapılması gerektiği anlaşılmaktadır.

Yönetmeliğin 9/3?üncü maddesinde satıcı veya sağlayıcıya, ?eşit fiyatta muadil bir ürün veya hizmet sunma imkânı? tanınmaktadır. Bunun için aşağıdaki şartların yerine gelmesi gerekmektedir:

1. Sözleşmede buna ilişkin hüküm bulunmalıdır.

2. Sözleşme konusu mal veya hizmetin tedarik edilememesi haklı nedene dayanmalıdır.

3. Muadil ürün tedarikiyle ilgili tüketicinin, açık ve anlaşılabilir bir şekilde bilgilendirilip onayı alması gerekmektedir.

Tüketici?ye muadil ürün tedariki konusunda da bazı hususların kapalı kaldığı ortadadır. Nitekim özellikle süreye ilişkin herhangi bir hüküm bulunmamaktadır. Muadil ürün teklifinin ne zaman yapılacağı, tüketicinin bu yöndeki onayının hangi sürede yapacağı belirsizdir. Daha da önemlisi, sözleşme konusu mal veya hizmetin tedarik edilememesinin haklı bir nedene dayanması hususu da açık değildir.

Yönetmeliğin 9/2?inci maddesinin son cümlesinde ?Malın stokta bulunmaması durumu, mal ediminin yerine getirilmesinin imkânsızlaşması olarak kabul edilmez? hükmü yer almaktadır. Yeni yönetmelikte yer alan bu hükümle, tüketici sözleşme imzaladıktan sonra malın fiyatında artış olması halinde, ?malın stoklarında bulunmadığı gerekçesiyle? sözleşmeyi iptal eden kötü niyetli satıcıların önüne geçilmek istenmiştir.

Yukarıda değindiğimiz gibi, ?edimin yerine getirilmesinin imkânsız olduğu haller? ifadesi açık değildir. Borçlar Kanunu m. 96?da ?alacaklı hakkını kısmen veya tamamen alamamışsa, borçlunun kendisine hiçbir kusur atfedilemeyeceğini ispatlamadıkça, bundan doğan zararı ödeyeceği?, temel kural olarak ifade edilmiş bulunmaktadır. Bu konu, üzerinde ayrıca geniş olarak durulması gereken bir husus olduğundan şimdilik bu temel kuralla yetinilmiştir.

Sonuç olarak; mesafeli sözleşmeler kapsamında, internetten satış yapan satıcıların, sözleşmenin yürürlüğe girdiği andan (genelde tüketicinin ödemeyi yaptığı tarihtir) itibaren en geç otuz gün içinde sipariş konusunu ifa etmeleri gerekmekte, bu süre tüketiciye yazılı olarak bildirilmek ve aksi kararlaştırılmamış olmak şartıyla on gün daha uzatılabilmektedir. Edimin yerine getirilmesinin imkânsızlaştığı hâllerde, tüketicinin otuz günlük ifa süresi içinde, bu durumdan haberdar edilmesi ve ödemiş olduğu toplam bedelin ve onu borç altına sokan her türlü belgenin en geç on gün içinde kendisine iade edilmesi gerekir. Satıcı veya sağlayıcı, yönetmelikte geçen şartların mevcut olması hâlinde tüketiciye eşit kalite ve fiyatta başka bir mal veya hizmet tedarik edebilir.

3.2. Sipariş edilmeyen mal ve hizmetler:

Mesafeli Sözleşmelere Dair Yönetmeliğin 10?uncu maddesine göre; ?sipariş edilmeyen malın teslimi veya hizmetin sunulması durumunda; mal veya hizmetin kullanılması veya tüketilmesi hariç olmak üzere satıcı veya sağlayıcı tüketiciye karşı herhangi bir hak ileri süremez. Bu hâllerde tüketicinin sessiz kalması, sözleşmenin kurulmasına yönelik bir kabul beyanı olarak yorumlanamaz ve tüketicinin malı geri göndermek veya muhafaza etmek gibi bir yükümlülüğü yoktur.?

3.3. Cayma Hakkı:

Tüketici, malı teslim aldığı tarihten itibaren yedi gün içinde, hiçbir gerekçe göstermeden ve hiçbir yükümlülük altına girmeden sözleşmeden cayma hususunda serbesttir. Satıcı veya sağlayıcının ?ön bilgilendirme? yükümlülüklerini yerine getirmemesi hâlinde, cayma hakkı süresi üç aydır. Üç aylık süre içerisinde, satıcı veya sağlayıcının ?ön bilgilendirme? yükümlülüklerini yerine getirmesi hâlinde, yedi günlük cayma hakkı süresi, söz konusu yükümlülüklerin yerine getirildiği günden itibaren işlemeye başlar.

Cayma hakkının kullanıldığına dair bildirimin bu yedi günlük (veya üç aylık) süre içinde yazılı olarak veya bir sürekli veri taşıyıcısı ile bildirilmesi yeterlidir.

Cayma hakkı süresi, malın teslimine ilişkin sözleşmelerde, tüketicinin malı teslim aldığı günden itibaren, diğer sözleşmelerde ise sözleşmenin akdedildiği günden itibaren işlemeye başlar.

Satıcı veya sağlayıcı cayma bildiriminin kendisine ulaştığı tarihten itibaren on gün içinde almış olduğu bedeli, kıymetli evrakı ve tüketiciyi bu hukukî işlemden dolayı borç altına sokan her türlü belgeyi iade etmek ve yirmi gün içerisinde de malı geri almakla yükümlüdür.

Cayma hakkı nedeni ile iade edilen ürünün kargo bedeli satıcı tarafından karşılanır.

Teslim alınmış olan malın değerinin azalması veya iadeyi imkânsız kılan bir nedenin varlığı cayma hakkının kullanılmasına engel değildir. Ancak değer azalması veya iadenin imkânsızlaşması tüketicinin kusurundan kaynaklanıyorsa satıcıya malın değerini veya değerindeki azalmayı tazmin etmesi gerekir. Malın mutat kullanımı sebebiyle meydana gelen değişiklik ve bozulmalar değer azalması sayılmaz ve tüketici bundan sorumlu değildir.

Cayma Hakkını Kullanılamayacağı Haller:

Mesafeli Sözleşmelere Dair Yönetmeliğin 7/4 maddesinde, taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça tüketicinin, aşağıdaki sözleşmelerde cayma hakkını kullanamayacağı belirtilmiştir:

a. Cayma hakkı süresi sona ermeden önce, tüketicinin onayı ile hizmetin ifasına başlanan hizmet sözleşmeleri.

b. Fiyatı borsa veya teşkilatlanmış diğer piyasalarda belirlenen mallara ilişkin sözleşmeler.

c. Tüketicinin istekleri veya açıkça onun kişisel ihtiyaçları doğrultusunda hazırlanan, niteliği itibariyle geri gönderilmeye elverişli olmayan ve çabuk bozulma tehlikesi olan veya son kullanma tarihi geçme ihtimali olan malların teslimine ilişkin sözleşmeler.

d. Tüketici tarafından ambalajının açılmış olması şartıyla, ses veya görüntü kayıtlarına, yazılım programlarına ve bilgisayar sarf malzemelerine ilişkin sözleşmeler.

e. Gazete, dergi gibi süreli yayınların teslimine ilişkin sözleşmeler.

f. Bahis ve piyangoya ilişkin hizmetlerin ifasına ilişkin sözleşmeler.

g. Elektronik ortamda anında ifa edilen hizmetler ve tüketiciye anında teslim edilen gayri maddi mallara ilişkin sözleşmeler.

Bahse konu ürünlerde cayma hakkının kullanılabilmesi; sözleşmede bu yönde bir hükmün olması veya ürünün ambalajının açılmamış, bozulmamış ve ürünün kullanılmamış olması şartına bağlıdır. Son kullanım tarihi geçen ürünlerle ilgili ihtilafların çözümünde, somut olaya bakılacağı göz ardı edilmemelidir. Son kullanma tarihine kısa bir süre kala satılan ürünlerde, tüketicinin aleyhine olacak şekilde bu hükmün uygulanması söz konusu değildir.

Niteliği itibariyle geri gönderilmeye elverişli olmayan ve çabuk bozulma tehlikesi olan ürünler ifadesi de, uygulama da tüketicinin aleyhine olarak geniş yorumlandığı gözlemlenmektedir. Örneğin cayma hakkının kullanılamayacağı ürünlere; ?taşınabilir bilgisayar ve masaüstü bilgisayarlar (orijinal işletim sistemi kurulduktan sonra yani bilgisayarın kurulumu yapıldıktan sonra iade alınmayacaktır)? eklenmektedir.

Hâlbuki niteliği itibarıyla iade edilemeyecek ürünler, kullanım esnasında vücutla birebir temas gerektiren (bir başkasının kullanmasında hijyen kuralları bakımından sakınca bulunan) ürünler ve tek kullanımlık ürünlerdir. Örneğin, saç şekillendiricisi, vücuda temas ettirilerek kullanılan deodorantlar, epilasyon aletleri, tıraş makineleri… vb. ürünlerin bir kere kullanıldıktan sonra, başkası tarafından kullanılması uygun değildir. Dolayısıyla ?taşınabilir bilgisayar ve masaüstü bilgisayarlar?da cayma hakkının kullanılamayacağına ilişkin sözleşme maddesinin, tüketici nezdinde bir bağlayıcılığı bulunmamaktadır. İşletim sistemi bir yazılım olup, bu husus yönetmelikte açıkça belirtilmiştir. Bilgisayarın haricinde, işletim sistemi (yazılım) ayrı olarak satın alınmışsa cayma hakkı kullanılamaz. Fakat bilgisayarla birlikte (fiyata dahil olarak) satılmışsa, bilgisayarın diğer tüm donanım ve yazılımları bir bütün teşkil ediyorsa, işletim sistemi de bütünün içine dahildir ve cayma hakkının kullanılmasında herhangi bir engel yoktur.

3.4. Bilgilerin saklanması ve ispat yükümlülüğü:

Satıcı veya sağlayıcı, tüketicinin bilgilendirilmesine ve cayma hakkını kullanabilmesine ilişkin sistemi kurmak ve yazılı, sesli veya elektronik ortamdaki bu bilgileri üç yıl boyunca saklamakla yükümlüdür.

3.5. Ayıplı Mal:

Ayıplı mal konusunda 4077 s.TKHK?nın 4?üncü maddesinde geniş açıklamalara yer verilmiştir. Buna göre; ?ambalajında, etiketinde, tanıtma ve kullanma kılavuzunda ya da reklam ve ilânlarında yer alan veya satıcı tarafından bildirilen veya standardında veya teknik düzenlemesinde tespit edilen nitelik veya niteliği etkileyen niceliğine aykırı olan ya da tahsis veya kullanım amacı bakımından değerini veya tüketicinin ondan beklediği faydaları azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler içeren mallar? ayıplı mal olarak kabul edilir.

4077 s. TKHK, B.K.?nın ayıba ilişkin 194?üncü maddesindeki düzenlemeden önemli ölçüde ayrılmıştır. B.K.?ya göre, zikir ve vaadedilen vasıfların ayıp sayılabilmesi için malın kıymetini ve kullanımından umulan faydanın önemli ölçüde azalması gerekmektedir. Oysa 4077 s. TKHK?ya göre, ister kanundan isterse satıcının iradesinden kaynaklansın, malda bulunması gereken veya reklam ve ilanlarında vadedilenbir özellik malda yoksa, malın değerinde veya kullanımından umulan faydada bir azalma aranmaksızın mal ayıplı sayılacaktır.

4077 s. TKHK m. 4?ün il bölümünde sayılan vasıflar satıcı veya üreticinin zikir ve vaadlerinden kaynaklanmaktadır. İkinci bölümde ise lüzumlu vasıflar sayılmıştır. Maddi, hukukî ve ekonomik olarak sayılan lüzumlu vasıfların, ayıp sayılabilmesi için, malda bulunması gerekenden noksan olmaları ve bu noksanlığın ?malın değerinde? veya ?kullanımından umulan faydalarda? bir azalma meyna getirmeleri gerekmektedir.

Kısaca maldaki ayıplar, zikir ve vaadedilen (tüketicinin malı almasında etkili olan) vasıfların noksanlığından ve aykırılığından doğan ayıplar ve lüzumlü vasıfların noksanlığından doğan ayıplar olmak üzere ikiye ayırmak mümkündür. Her iki durum için de ?noksanlığın? maddi, hukukî ve ekonomik olması mümkündür.

Maddi Ayıplar : Tüketicinin bir malda bulmayı umduğu fiziki özelliklerin eksikliği halinde, maddi ayıp söz konusudur. Bir malın, çizik, kırık, lekeli olması, metal kapak olması gerekirken, plastik olması, ceviz denilen sehpanın, çam olması.. gibi.

Hukukî Ayıplar : Satılan malın çalıntı olması, hacizli olması, malın kullanılabilmesi için gerekli izin belgesinin sağlanmamış olması, satılan otomobile gümrük idaresinin el koyması… gibi

Ekonomik Ayıplar : Satılan şeyin verimi, getirdiği kâr, vergiden muaf olması, kullanılmış bir otonon kaza yaptığı halde, yapmadığının söylenmesi… gibi.

Miktar Eksikleri: Malın niteliğini etkikelecek nicelik (miktar; ağırlık, hacim, yüz ölçümü gibi) noksanlıkları da ayıp olarak kabul edilmektedir.

Satıcının ayıba karşı tekeffül borcu ?kusur?a dayalı bir borç değildir. Satılan malın ayıplı olduğunun bilinmemesi bu sorumluluğu ortadan kaldırmaz.

Ayıplı maldan dolayı, imalatçı-üretici, satıcı, bayi, acente, ithalatçı ve kredi veren, tüketiciye karşı müteselsilen sorumludur.

Satıcının ayıptan sorumlu tutulabilmesi için ayıbın, hasarın intikali anında var olması gerekmektedir. Türk Hukuku?nda genel kural olarak hasar, sözleşmenin kurulmasıyla alıcıya geçmektedir. Gönderme borçlarında ise hasar taşıyıcıya teslim ile tüketiciye geçmektedir. Fakat dünyanın pek çok ülkesinde olduğu gibi bu kural, diğer tüketici olduğunda Türkiye?de de işletilmemektedir.

Tüketici, malın teslimi tarihinden itibaren otuz gün içerisinde ayıbı satıcıya bildirmekle yükümlüdür. Gizli ve hile ile gzlenmiş ayıplar açısında bu süre sözkonusu olmayıp, iki yıllık zamanaşımı süresi içinde tespit edildiklerinde derhal ihbar edilmesi gerekir.

Tüketicinin ayıbı tespit etmek için muayene külfeti bulunmamaktadır, normal kullanımda ayıbın fark edilmesi yeterlidir.

İhbar herhangi bir şekle bağlı olmayıp, ayıbın süresi içinde ihbar edildiği her türlü delille ispat edilebilir.

Tüketici bu durumda,

a) Bedel iadesini de içeren sözleşmeden dönme,

b) Malın ayıpsız misliyle değiştirilmesi

c) Ayıp oranında bedel indirimi

d) Ücretsiz onarım isteme

haklarına sahiptir.

Satıcı, tüketicinin tercih ettiği bu talebi yerine getirmekle yükümlüdür. Tüketici bu seçimlik haklarından biri ile birlikte ayıplı malın neden olduğu ölüm ve/veya yaralanmaya yol açan ve/veya kullanımdaki diğer mallarda zarara neden olan hallerde imalatçı-üreticiden tazminat isteme hakkına da sahiptir. Tüketicinin seçimlik haklarından birini tercih etmesi, M.K. 2?ye aykırılık teşkil etmemelidir.

Bu madde ile ayıba karşı sorumlu tutulanlar, ayıba karşı daha uzun bir süre ile sorumluluk üstlenmemişlerse, ayıplı maldan sorumluluk, ayıp daha sonra ortaya çıkmış olsa bile malın tüketiciye teslimi tarihinden itibaren iki yıllık zamanaşımına tabidir. Bu süre konut ve tatil amaçlı taşınmaz mallarda beş yıldır. Ayıplı malın neden olduğu her türlü zararlardan dolayı yapılacak talepler ise üç yıllık zamanaşımına tabidir. Bu talepler zarara sebep olan malın piyasaya sürüldüğü günden başlayarak on yıl sonra ortadan kalkar. Ancak, satılan malın ayıbı, tüketiciden satıcının ağır kusuru veya hile ile gizlenmişse zamanaşımı süresinden yararlanılamaz.

O halde satılan mal ayıplı ise, alelade ayıpları ürünün teslim tarihinden itibaren 30 gün içinde, gizli ayıpları genel olarak iki yıl, konut ve tatil amaçlı taşınmazlarda 5 yıl içinde ayıp ortaya çıkar çıkmaz derhal ihbar edilmesi gerekir. Eğer ayıp ?hile ve ağır kusur? ile gizlenmişse bu durumda zamanaşımı süresi 10 yıldır.

Ayıplı malın neden olduğu zararlardan sorumluluğa ilişkin hükümler dışında, ayıplı olduğu bilinerek satın alınan mallar hakkında yukarıdaki hükümler uygulanmaz.

Satışa sunulacak ayıplı mal üzerine ya da ambalajına, imalatçı veya satıcı tarafından tüketicinin kolaylıkla okuyabileceği şekilde “özürlüdür” ibaresini içeren bir etiket konulması zorunludur. Yalnızca ayıplı mal satılan veya bir kat ya da reyon gibi bir bölümü sürekli olarak ayıplı mal satışına, tüketicinin bilebileceği şekilde tahsis edilmiş yerlerde bu etiketin konulma zorunluluğu yoktur. Malın ayıplı olduğu hususu, tüketiciye verilen fatura, fiş veya satış belgesi üzerinde gösterilir.

Güvenli olmayan mallar, piyasaya özürlüdür etiketiyle dahi arz edilemez.

Bu hükümler, mal satışına ilişkin her türlü tüketici işleminde de uygulanır.

3.6. Garanti Belgesi

İmalatçı veya ithalatçılar ithal ettikleri veya ürettikleri sanayi malları için Bakanlıkça onaylı garanti belgesi düzenlemek zorundadır. Mala ilişkin faturanın tarih ve sayısını içeren garanti belgesinin tekemmül ettirilerek tüketiciye verilmesi sorumluluğu, satıcı, bayi veya acenteye aittir. Garanti süresi malın teslim tarihinden itibaren başlar ve asgari iki yıldır. Ancak, özelliği nedeniyle bazı malların garanti şartları, Bakanlıkça başka bir ölçü birimi ile belirlenebilir.

Satıcı; garanti belgesi kapsamındaki malların, garanti süresi içerisinde arızalanması halinde malı işçilik masrafı, değiştirilen parça bedeli ya da başka herhangi bir ad altında hiçbir ücret talep etmeksizin tamir ile yükümlüdür.

Tüketici onarım hakkını kullanmışsa, garanti süresi içerisinde sık arızalanması nedeniyle maldan yararlanamamanın süreklilik arz etmesi veya tamiri için gereken azami sürenin aşılması veya tamirinin mümkün bulunmadığının anlaşılması hallerinde, 4?üncü  maddede yer alan diğer seçimlik haklarını kullanabilir. Satıcı bu talebi reddedemez. Tüketicinin bu talebinin yerine getirilmemesi durumunda satıcı, bayi, acente, imalatçı-üretici ve ithalatçı müteselsilen sorumludur.

Tüketicinin malı kullanım kılavuzunda yer alan hususlara aykırı kullanmasından kaynaklanan arızalar, iki ve üçüncü fıkra hükümleri kapsamı dışındadır.

Garanti Belgesi Uygulama Esaslarına Dair Yönetmeliğin (R.G. Tarih: 14.06.2003 R.G. Sayıs: 25138), ?Garanti ve Tamir Süresi? başlıklı 6?ıncı maddesinde aşağıdaki hükümler yer almaktadır:

Madde 6 ? Garanti süresi; malın tüketiciye teslim tarihinden itibaren başlar ve en az iki yıl ve/veya ilişik listedeki ölçü birimi ile tespit edilen değer kadardır.

Garanti süresinin başka bir ölçü birimi ile belirlenmiş olması halinde, malın üzerinde bu ölçü biriminin tespitine yönelik bir düzeneğin bulunması veya yapısının bu değerin tespitine uygun olması gerekir. Aksi halde garanti süresinin 2 yıl olduğu kabul edilir.

Malın arızalanması durumunda, tamirde geçen süre garanti süresine eklenir.

(Değişik fıkra:RG-24/4/2011-27914) Malın tamir süresi, ekli listede (1) ilan edilen azami tamir süresini geçemez. Bu süre mala ilişkin arızanın servis istasyonuna, servis istasyonunun olmaması durumunda, malın satıcısı, bayii, acentesi, temsilciliği, ithalatçısı veya imalatçısı-üreticisinden birine bildirim tarihinden itibaren başlar. Tüketicinin arıza bildirimini; telefon, faks, e-posta, iadeli taahhütlü mektup veya benzeri bir yolla yapması mümkündür. Ancak, uyuşmazlık halinde ispat yükümlülüğü tüketiciye aittir.

(Değişik fıkra:RG-24/4/2011-27914) Malın arızasının 10 iş günü içerisinde giderilememesi halinde, imalatçı-üretici veya ithalatçı; malın tamiri tamamlanıncaya kadar, benzer özelliklere sahip başka bir malı tüketicinin kullanımına tahsis etmek zorundadır.

 

3.7. Tüketici Sorunları Hakem Heyeti [T.K.H.K. Madde 22- (Değişik: 6/3/2003-4822/29 md.)]

Bakanlık, il ve ilçe merkezlerinde, bu Kanunun uygulamasından doğan uyuşmazlıklara çözüm bulmak amacıyla en az bir tüketici sorunları hakem heyeti oluşturmakla görevlidir.

Değeri beşyüz milyon liranın (Tüketici hakem heyetine zorunlu başvuru sınırı 01.01.2011’dan başlayarak 1.031,87 TL, Büyükşehir statüsünde bulunan illerde faaliyet gösteren il hakem heyetlerinin uyuşmazlıklara bakmakla görevli ve yetkili olmalarına ilişkin alt parasal sınır 01.01.2011’dan başlayarak 2.693,78 TL’dir. ) altında bulunan uyuşmazlıklarda tüketici sorunları hakem heyetlerine başvuru zorunludur. Bu uyuşmazlıklarda heyetin vereceği kararlar tarafları bağlar. Bu kararlar İcra ve İflas Kanununun ilamların yerine getirilmesi hakkındaki hükümlerine göre yerine getirilir. Taraflar bu kararlara karşı onbeş gün içinde tüketici mahkemesine itiraz edebilirler. İtiraz, tüketici sorunları hakem heyeti kararının icrasını durdurmaz. Ancak, talep edilmesi şartıyla hâkim, tüketici sorunları hakem heyeti kararının icrasını tedbir yoluyla durdurabilir. Tüketici sorunları hakem heyeti kararlarına karşı yapılan itiraz üzerine tüketici mahkemesinin vereceği karar kesindir.

Değeri beşyüz milyon lira (1.031,87 TL) ve üstündeki uyuşmazlıklarda tüketici sorunları hakem heyetlerinin verecekleri kararlar, tüketici mahkemelerinde delil olarak ileri sürülebilir.

25 inci maddede cezai yaptırıma bağlanmış hususlar dışındaki tüm uyuşmazlıklar, tüketici sorunları hakem heyetlerinin görev ve yetkileri kapsamındadır.

3.8. Tüketici Mahkemeleri [ T.K.H.K. Madde 23- (Değişik: 6/3/2003-4822/30 md.)]

Bu Kanunun uygulanmasıyla ilgili olarak çıkacak her türlü ihtilaflara tüketici mahkemelerinde bakılır.

Tüketici mahkemeleri nezdinde tüketiciler, tüketici örgütleri ve Bakanlıkça açılacak davalar her türlü resim ve harçtan muaftır. Tüketici örgütlerince açılacak davalarda bilirkişi ücretleri, 29 uncu maddeye göre kaydedilen bütçede öngörülen ödenekten Bakanlıkça karşılanır. Davanın, davalı aleyhine sonuçlanması durumunda, bilirkişi ücreti 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre davalıdan tahsil olunarak 29 uncu maddede düzenlenen esaslara  göre bütçeye  gelir kaydedilir. Tüketici mahkemelerinde görülecek davalar Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun Yedinci Babı, Dördüncü Faslı hükümlerine (Basit Yargılama Usulü) göre yürütülür.

Tüketici davaları tüketicinin ikametgâhı mahkemesinde de açılabilir.

 

Av. Zekeriya YILMAZ

zekeriya@ozcanhukuk.com

www.ozcanhukuk.com

 

***

(1) 4077 SAYILI TÜKETİCİNİN KORUNMASI HAKKINDA KANUN GEREĞİNCE GARANTİ BELGESİ İLE SATILMASI ZORUNLU OLAN ÜRÜNLER LİSTESİ

SEKTÖR/ÜRÜN GARANTİ SÜRESİ AZAMİ TAMİR SÜRESİ
1 SAĞLIK SEKTÖRÜ
1.1 KİŞİSEL KULLANIM CİHAZLARI
1.1.1 TANSİYON ALETLERİ 2 YIL 20 İŞ GÜNÜ
1.1.2 KAN DEĞERİ ÖLÇEN CİHAZLAR 2 YIL ?
1.1.3 İŞİTME CİHAZLARI 2 YIL ?
1.1.4 KONUŞMA CİHAZLARI 2 YIL ?
1.1.5 ATEŞ ÖLÇEN  CİHAZLAR 2 YIL ?
1.2 ANNE VE ÇOCUK ÜRÜNLERİ
1.2.1 ELEKTRONİK GÖĞÜS POMPALARI 2 YIL ?
1.2.2 BİBERON ISITICILARI 2 YIL ?
1.2.3 BİBERON STERİLİZATÖRLERİ 2 YIL ?
1.2.4 MAMA HAZIRLAMA SETLERİ 2 YIL ?
1.2.5 ÇOCUK OTO KOLTUKLARI 2 YIL ?
1.2.6 MAMA SANDALYELERİ 2 YIL ?
1.2.7 ÇOCUK ARABALARI VE PUSETLERİ 2 YIL ?
1.3 MASAJ ALET VE CİHAZLARI
1.3.1 MASAJ ALETLERİ 2 YIL ?
1.3.2 MASAJ KEMERLERİ 2 YIL ?
1.3.3 MASAJ KOLTUKLARI 2 YIL ?
1.3.4 MASAJ YATAKLARI 2 YIL ?
1.4 BEDENSEL ÖZÜRLÜLERE  AİT CİHAZLAR
1.4.1 TEKERLEKLİ SANDALYELER 2 YIL ?
1.4.2 ENGELLİLER İÇİN AKÜLÜ ARAÇLAR 2 YIL ?
2 GÖZLÜKLER
2.1 GÜNEŞ GÖZLÜKLERİ 2 YIL ?
2.2 GÖZLÜK ÇERÇEVELERİ 2 YIL ?
3 ISITMA VE HAVALANDIRMA CİHAZLARI
3.1 KLİMALAR 2 YIL ?
3.2 ISI POMPALARI 2 YIL ?
3.3 FAN KOİLLER 2 YIL ?
3.4 BRÜLÖRLER 2 YIL ?
3.5 BUHAR KAZANLARI 2 YIL ?
3.6 KALORİFER KAZANLARI 2 YIL ?
3.7 KAT KALORİFERLERİ 2 YIL ?
3.8 KOMBİLER 2 YIL ?
3.9 DOĞALGAZ / LPG SOBALARI 2 YIL ?
3.10 GAZYAĞLI SOBALAR 2 YIL ?
3.11 KATI YAKIT SOBALARI 2 YIL ?
3.12 ELEKTRİKLİ ODA ISITICILARI 2 YIL ?
3.13 ŞOFBENLER 2 YIL ?
3.14 TERMOSİFONLAR 2 YIL ?
3.15 PENCERE TİPİ FANLAR 2 YIL ?
3.16 VANTİLATÖRLER 2 YIL ?
3.17 DAVLUMBAZLAR 2 YIL ?
3.18 ASPİRATÖRLER 2 YIL ?
3.19 FANLI ELBİSE KURUTUCULAR 2 YIL ?
3.20 HAVA NEMLENDİRİCİLER 2 YIL ?
4 SIHHİ TESİSAT ALET VE CİHAZLARI
4.1 HİDROFORLAR 2 YIL ?
4.2 SU ARITMA CİHAZLARI 2 YIL ?
4.3 MOTORLU SU POMPALARI 2 YIL ?
4.4 VANALAR 2 YIL ?
4.5 BATARYALAR (SIHHİ TESİSAT) 2 YIL ?
4.6 SENSÖRLÜ MUSLUK APARALARI 2 YIL ?
4.7 REZERVUARLAR 2 YIL ?
4.8 KÜVET VE DUŞ TEKNELERİ 2 YIL ?
4.9 LAVABOLAR 2 YIL ?
4.10 KLOZETLER 2 YIL ?
4.11 EVİYELER 2 YIL ?
5 TAŞINABİLİR ELEKTRİKLİ EL ALETLERİ
5.1 TESTERE MAKİNELERİ 2 YIL ?
5.2 POLİSAJ MAKİNELERİ 2 YIL ?
5.3 MATKAPLAR 2 YIL ?
5.4 LEHİM TABANCALARI 2 YIL ?
5.5 VİDALAMA MAKİNELERİ 2 YIL ?
5.6 ZIMPARA MAKİNELERİ 2 YIL ?
6 MOTORLAR
6.1 ELEKTRİK MOTORLARI 2 YIL ?
6.2 İÇTEN YANMALI MOTORLAR 2 YIL ?
6.3 DIŞTAN TAKMALI DENİZ MOTORLARI 2 YIL ?
7 GÜNEŞ ENERJİSİ ISITMA ALET VE CİHAZLARI
7.1 GÜNEŞ KOLLEKTÖRLERİ 2 YIL ?
7.2 GÜNEŞ ENERJİSİ SU DEPOLARI 2 YIL ?
7.3 GÜNEŞ ENERJİSİ PAKET SİSTEMLERİ 2 YIL ?
8 ELEKTRONİK, TELEKOMÜNİKASYON ALET VE CİHAZLARI
8.1 TELEKOMÜNİKASYON ALET VE CİHAZLARI
8.1.1 SABİT HATLI TELEFONLAR 2 YIL ?
8.1.2 CEP TELEFONLARI 2 YIL ?
8.1.3 UYDU TELEFONLARI 2 YIL ?
8.1.4 MODEMLER 2 YIL ?
8.1.5 FAKSLAR 2 YIL ?
8.1.6 ARAÇ İÇİ KONUŞMA KİTLERİ 2 YIL ?
8.2 BİLGİSAYAR  VE ÇEVRE BİRİMLERİ
8.2.1 BİLGİSAYARLAR 2 YIL ?
8.2.2 MAUSE 2 YIL ?
8.2.3 MONİTÖRLER 2 YIL ?
8.2.4 YAZICILAR 2 YIL ?
8.2.5 TARAYICILAR (SCANNER) 2 YIL ?
8.2.6 SES KAYIT CİHAZLARI 2 YIL ?
8.2.7 KLAVYELER 2 YIL ?
8.2.8 HARİCİ DİSK ÜNİTELERİ 2 YIL ?
8.2.9 PC KAMERALAR (WEBCAM) 2 YIL ?
8.2.10 OYUN KONSOLLARI 2 YIL ?
8.2.11 İŞLEMCİLER 2 YIL ?
8.2.12 KART OKUYUCULAR 2 YIL ?
8.2.13 AĞ GÜVENLİK CİHAZLARI 2 YIL ?
8.2.14 HARD DISKLER 2 YIL ?
8.2.15 ANAKARTLAR 2 YIL ?
8.2.16 KİTAP OKUYUCULAR 2 YIL ?
8.3 GÜVENLİK VE ALARM SİSTEMLERİ
8.3.1 GÜVENLİK AMAÇLI KAMERALAR 2 YIL ?
8.3.2 GÜVENLİK AMAÇLI MONİTÖRLER 2 YIL ?
8.3.3 GÜVENLİK AMAÇLI KAYIT CİHAZLARI 2 YIL ?
8.3.4 ALARM CİHAZLARI 2 YIL ?
8.3.5 EV İÇİ DİNLEME VE İZLEME CİHAZLARI 2 YIL ?
8.4 EV VE BENZERİ YERLERDE KULLANILAN ELEKTRONİK CİHAZLAR
8.4.1 TELEVİZYONLAR 2 YIL ?
8.4.2 PİKAP-PLAK ÇALARLAR 2 YIL ?
8.4.3 MÜZİK SETLERİ 2 YIL ?
8.4.4 RADYOLAR 2 YIL ?
8.4.5 SES KAYDEDİCİ VE OYNATICI CİHAZLAR(CD,DVD,VCD) 2 YIL ?
8.4.6 MEDYA OYNATICILAR(MP3, MP4) 2 YIL ?
8.4.7 EV SİNEMA SİSTEMLERİ 2 YIL ?
8.4.8 AMLİFİKATÖRLER 2 YIL ?
8.4.9 HOPARLÖRLER 2 YIL ?
8.4.10 KULAKLIKLAR 2 YIL ?
8.4.11 DATABANKLAR 2 YIL ?
8.4.12 ELEKTRONİK SÖZLÜKLER 2 YIL ?
8.4.13 PROJEKSİYON CİHAZLARI (*VEYA 5.000 SAAT (Hangisi Önce Dolarsa) 2 YIL (*) ?
8.4.14 HESAP MAKİNELERİ 2 YIL ?
8.4.15 ELEKTRONİK PARA KASALARI 2 YIL ?
8.4.16 UYDU ALICILARI (RECEİVER) 2 YIL ?
8.5 UYDU YARDIMI İLE KONUM BELİRLEME CİHAZLARI
8.5.1 GPS YÖN BULMA KONUMLAMA CİHAZLARI 2 YIL ?
8.6 FOTOĞRAF MAKİNELERİ VE KAMERALAR
8.6.1 KAMERALAR 2 YIL ?
8.6.2 FOTOĞRAF MAKİNELERİ 2 YIL ?
9 ELEKTRİKLİ ALET VE CİHAZLAR
9.1 JENERATÖRLER 2 YIL ?
9.2 AKÜMÜLATÖRLER 2 YIL ?
9.3 KESİNTİSİZ GÜÇ KAYNAKLARI 2 YIL ?
9.4 DÖNÜŞTÜRÜCÜLER (İNVERTÖR) 2 YIL ?
9.5 REGÜLATÖRLER 2 YIL ?
10 TAŞITLAR
10.1 BİNEK OTOMOBİLLER (*) VEYA 60.000 KM. Hangisi Önce Dolarsa) 2 YIL (*) 30 İŞ GÜNÜ
10.2 KAMYONETLER (*) VEYA 100.000 KM. Hangisi Önce Dolarsa) 2 YIL (*) 30 İŞ GÜNÜ
10.3 TRAKTÖRLER (*) VEYA 3.000 SAAT Hangisi Önce Dolarsa) 2 YIL (*) 30 İŞ GÜNÜ
10.4 MOTOSİKLETLER (*) VEYA 30.000 KM. Hangisi Önce Dolarsa) 2 YIL (*) 20 İŞ GÜNÜ
10.5 DENİZ MOTOSİKLETLERİ 2 YIL ?
10.6 KAR MOTOSİKLETLERİ 2 YIL ?
10.7 BİSİKLETLER 2 YIL ?
10.8 KARAVANLAR 2 YIL ?
10.9 OTOMOBİL YEDEK PARÇALARI
10.9.1 ARAÇ LASTİKLERİ (*) VEYA 1,6 mm DİŞ DERİNLİĞİ  Hangisi Önce Dolarsa) 2 YIL (*) 20 İŞ GÜNÜ
10.9.2 FARLAR 2 YIL ?
10.9.3 GÖSTERGE TABLOSU VE GÖSTERGELER 2 YIL ?
10.9.4 MERKEZİ KİLİTLER 2 YIL ?
10.9.5 EMNİYET KEMERİ VE BAĞLANTILARI 2 YIL ?
10.9.6 EMNİYET CAMLARI 2 YIL ?
10.9.7 EGZOZ BORU VE SUSTURUCULARI 2 YIL ?
10.9.8 ŞARJ DİNAMOSU 2 YIL ?
10.9.9 JANTLAR 2 YIL ?
10.9.10 KATALİTİK KONVERTÖRLER 2 YIL ?
10.9.11 AMORTİSÖRLER 2 YIL ?
10.9.12 RADYATÖRLER 2 YIL ?
10.9.13 OTO KLİMALARI 2 YIL ?
10.10 ARAÇ DÖNÜŞÜM KİTLERİ
10.10.1 LPG DÖNÜŞÜM KİTLERİ 2 YIL 20 İŞ GÜNÜ
10.10.2 CNG DÖNÜŞÜM KİTLERİ 2 YIL ?
10.10.3 ELEKTRİK DÖNÜŞÜM KİTLERİ 2 YIL ?
11 TEKSTİL SANAYİ
11.1 DİKİŞ VE NAKIŞ MAKİNALARI 2 YIL 20 İŞ GÜNÜ
12 BAHÇELERDE KULLANILAN MAKİNALAR
12.1 ÇİM-OT-ÇİT KESME MAKİNALARI 2 YIL ?
12.2 ÇİM BİÇME MAKİNALARI 2 YIL ?
12.3 ZİNCİRLİ TESTERE MAKİNALARI 2 YIL ?
13 ÖLÇME ALET VE CİHAZLARI
13.1 ELEKTRİK SAYAÇLARI 2 YIL ?
13.2 DOĞALGAZ SAYAÇLARI 2 YIL ?
13.3 SU SAYACLARI 2 YIL ?
13.4 ISI SAYACI PAY ÖLÇERLER 2 YIL ?
13.5 SAATLER 2 YIL ?
13.6 ODA TERMOSTATLARI 2 YIL ?
14 SPOR, AV ALET VE MAKİNALARI
14.1 SPOR ALETLERİ
14.1.1 KONDİSYON BİSİKLETLERİ 2 YIL ?
14.1.2 KOŞU BANDLARI 2 YIL ?
14.2 AV ALETLERİ
14.2.1 AV TÜFEKLERİ 2 YIL ?
15 EV VE BENZERİ YERLERDE KULLANILAN ELEKTRİKLİ VE GAZLI CİHAZLAR
15.1 EV ALETLERİ
15.1.1 BUZDOLAPLARI 2 YIL ?
15.1.2 DERİN DONDURUCULAR 2 YIL ?
15.1.3 ARAÇ BUZDOLAPLARI 2 YIL ?
15.1.4 SU SEBİLLERİ 2 YIL ?
15.1.5 BULAŞIK MAKİNELERİ 2 YIL ?
15.1.6 ÇAMAŞIR MAKİNELERİ 2 YIL ?
15.1.7 ÇAMAŞIR KURUTMA MAKİNELERİ 2 YIL ?
15.1.8 ELEKTRİKLİ SÜPÜRGELER 2 YIL ?
15.1.9 FIRINLAR 2 YIL ?
15.1.10 OCAKLAR 2 YIL ?
15.1.11 MİKRODALGA FIRINLAR 2 YIL ?
15.1.12 BUHARLI TEMİZLİK MAKİNELERİ 2 YIL ?
15.1.13 BUZ YAPMA MAKİNELERİ 2 YIL ?
15.1.14 ÇÖP ÖĞÜTME MAKİNELERİ 2 YIL ?
15.1.15 ELEKTRİKLİ DÜDÜKLÜ TENCERELER 2 YIL ?
15.1.16 ÜTÜLER 2 YIL ?
15.2 KİŞİSEL KULLANIM CİHAZLARI (PİLLİ ÜRÜNLER HARİÇ)
15.2.1 SAÇ KESME MAKİNELERİ 2 YIL ?
15.2.2 SAÇ ŞEKİLLENDİRME CİHAZLARI 2 YIL ?
15.2.3 SAÇ KURUTMA MAKİNELERİ 2 YIL ?
15.2.4 ELEKTRİKLİ TRAŞ MAKİNELERİ 2 YIL ?
15.2.5 EPİLASYON CİHAZLARI 2 YIL ?
15.2.6 SAKAL BIYIK KESME VE DÜZELTME MAKİNELERİ 2 YIL ?
15.3 BESİN HAZIRLAYICI CİHAZ ve MAKİNELER
15.3.1 EKMEK KIZARTMA MAKİNELERİ 2 YIL ?
15.3.2 EKMEK KESME MAKİNELERİ 2 YIL ?
15.3.3 EKMEK YAPMA MAKİNELERİ 2 YIL ?
15.3.4 TOST MAKİNELERİ 2 YIL ?
15.3.5 YOĞURT YAPMA MAKİNELERİ 2 YIL ?
15.3.6 YUMURTA PİŞİRİCİLER 2 YIL ?
15.3.7 KARIŞTIRICILAR/BLENDERLER 2 YIL ?
15.3.8 ÇAY/ KAHVE MAKİNELERİ 2 YIL ?
15.3.9 MEYVE SEBZE SIKACAKLARI 2 YIL ?
15.3.10 ET KIYMA MAKİNELERİ 2 YIL ?
15.3.11 MISIR PATLATMA MAKİNELERİ 2 YIL ?
15.3.12 SU ISITICILAR (KETLE) 2 YIL ?
15.3.13 ELEKTRİKLİ PİŞİRİCİLER 2 YIL ?
15.3.14 BUHARLI PİŞİRİCİLER 2 YIL ?
15.3.15 MUTFAK ROBOTLARI 2 YIL ?
15.3.16 FRİTÖZLER 2 YIL ?
15.3.17 IZGARALAR 2 YIL ?
16 MÜZİK ALETLERİ
16.1 ORGLAR 2 YIL ?
16.2 PİYANOLAR 2 YIL ?
16.3 BAĞLAMALAR 2 YIL ?
16.4 BATERİLER 2 YIL ?
16.5 GİTARLAR 2 YIL ?
17 AHŞAP VE METAL MOBİLYALAR
17.1 KOLTUKLAR 2 YIL ?
17.2 MASALAR 2 YIL ?
17.3 SANDALYELER 2 YIL ?
17.4 VİTRİNLER 2 YIL ?
17.5 GÜMÜŞLÜKLER 2 YIL ?
17.6 TV SEHPALARI 2 YIL ?
17.7 SEHPALAR 2 YIL ?
17.8 DOLAPLAR 2 YIL ?
17.9 ŞİFONİYER 2 YIL ?
17.10 YATAKLAR 2 YIL ?
17.11 KARYOLALAR 2 YIL ?
17.12 BAZALAR 2 YIL ?
17.13 MUTFAK DOLAPLARI 2 YIL ?
17.14 BİLGİSAYAR MASALARI 2 YIL ?
17.15 KİTAPLIKLAR 2 YIL ?
17.16 VESTİYERLER 2 YIL ?
17.17 BANYO DOLAPLARI 2 YIL ?
17.18 AHŞAP VE METAL KAPILAR 2 YIL ?
17.19 YUKARDA SAYILANLARIN TAKIM HALİNDE SATILANLARI 2 YIL ?
18 KAPI AÇMA VE KAPAMA DÜZENEKLERİ
18.1 KAPI HİDROLİKLERİ 2 YIL ?
18.2 KAPI KİLİTLERİ 2 YIL ?
18.3 KAPI OTOMATLARI 2 YIL ?

 

Leave a reply